Woningen Palmstraat gered van de sloop
06 juli 2016 - In de Palmstraat bij de Lijnbaansgracht, achter die prachtige rozenstruik waar tijdelijk het Jordaanmuseum huist, is weer een stukje oude Jordaan door bewonersactie gered van de sloop. Dat ging niet vanzelf en er ging zoveel tijd overheen dat de bewoners van de 42 woningen in 11 panden te maken kregen met 4 verschillende verhuurders en nog meer directeuren en projectmanagers. Beperkt bleef het aantal deskundigen waar de bewoners in het woud van steeds complexer en huurdersonvriendelijker regelgeving een beroep op konden doen. De voorlopig laatste, Win Wassenaar van het Wijksteunpunt Wonen organiseerde begin juni samen met Tamar Stern van de bewonerscommissie Palmstraat, voor zijn collega’s uit Amsterdam een inspirerende excursie rond het project. Particuliere revolutiebouw Kleine opknapbeurt Leidraad Participatie Monumentenzorg “Wij blijven hier nog lang en gelukkig wonen” Bovenstaand artikel is geschreven door Eibert Draisma en gepubliceerd in de Buurtkrant Jordaan & Gouden Reael. Voor de foto’s van de excursie klik hier
Al eind jaren ’80 van de vorige eeuw komen de bewoners in actie. Volop aan de gang is nog Jan Schaefers stadsvernieuwing, die de Jordaan zou veranderen van veel bezongen maar vervallen krottenbuurt in een van de meest geliefde buurten van Amsterdam. Het rond 1870 gebouwde complex van de Vereniging ten behoeve der Arbeidersklasse aan de overkant wordt gerestaureerd en krijgt de monumentenstatus, maar de particuliere revolutiebouw uit dezelfde tijd wordt te slecht geacht om overeind te houden. Daar denken de bewoners anders over.
Geadviseerd door Wijkcentrum Jordaan en Bert Meintser van het Amsterdams Steunpunt Wonen, richten de bewoners een bewonerscommissie op en bereiken dat de voor sloop aangekochte panden een kleine opknapbeurt krijgen. Beperkt funderingsherstel, achterstallig onderhoud wordt weggewerkt en tegen een huurverhoging van 50 gulden krijgt men desgewenst ook een nieuw aanrechtblok, wc/douche en akoestisch plafond. Zomers Buiten, die de panden verhuurt, houdt het onderhoud altijd op peil, maar door de privatiserings- en fusiegolf in de jaren ‘90, krijgen de bewoners na Zomers Buiten de Woonmaatschappij als verhuurder. En juist als die de panden van nieuwe dakbedekking en lood- en zinkwerken voorziet, neemt Ymere het complex over en stopt het werk halverwege.
In enkele panden bevinden zich scheuren in het trappenhuis. De bewonerscommissie wil overleg. “We wisten niet dat jullie bestonden”, reageert Ymere in februari 2010 op de alarmbrief van de bewonerscommissie naar aanleiding van de eerste gevallen van tijdelijke verhuur in het complex. Vaak is dat een teken dat de verhuurder plannen heeft, maar de vaste bewoners weten van niks. Wel zien ze Ymere met architecten door de straat lopen.
In december 2010 presenteert Ymere de plannen die zij inderdaad heeft, aan de bewoners. De funderingen zijn slecht. Dat leidt tot twee scenario’s: Funderingsherstel/renovatie of sloop/nieuwbouw. In elk geval zullen de bewoners de woning uit moeten. Bij funderingsherstel/renovatie sowieso tijdelijk, maar mogelijk voorgoed, afhankelijk van “het woonprogramma”. Op bewonersvragen doet Ymere geen enkele toezegging, noch over welk scenario de voorkeur heeft, noch over het terugkeerrecht. Wel krijgt men de garantie op stadsvernieuwingsurgentie. Nadat de directie een besluit heeft genomen, zal er nog een sociaal plan en een draagvlakonderzoek komen. Bert Meintser van het ASW, die op haar verzoek weer net als 20 jaar geleden de bewonerscommissie bijstaat, wijst op de Leidraad Participatie, waaraan de Amsterdamse corporaties gebonden zijn. Maar Ymere stelt dat de bewonersparticipatie afhankelijk is van het scenario waartoe besloten wordt: “De verwachting moet niet gewekt worden dat bewoners kunnen meepraten als zij niet kunnen terugkeren”.
Ondertussen heeft de bewonerscommissie contact opgenomen met architectuurhistoricus Vincent van Rossum van Monumentenzorg. Die verzekert geen toestemming te zullen geven voor sloop, vanwege de ligging in het Unesco-Werelderfgoed. Ook is contact gelegd met 7 bewonersgroepen in het Centrum die vergelijkbare ervaringen delen. In gesprekken met Ymere-directeur Breebaart moet deze toegeven dat funderingsherstel groot onderhoud is en geen wettelijke grond om huurders met behulp van het beruchte “dringend eigen gebruik”, zonder terugkeerrecht uit hun woning te zetten. Uit de contacten met de andere bewonersgroepen ontstaan gezamenlijke acties, zoals de Facebookpagina Huurdersopstand, manifestaties bij de Groenmarkt, Bloemstraat en het Stadsdeel. Tijdens een grote stedelijke demonstratie wordt een petitie overhandigd aan de Amsterdamse Federatie van Corporaties. Bloemen worden gelegd bij het standbeeld van Wibaut: “Want die zou zich omdraaien in zijn graf!”
De bom barst als Ymere in mei 2011 de bewoners meedeelt dat tot sloop is besloten en nieuwbouw van seniorenwoningen zonder terugkeer voor de huidige bewoners. Daarop wenden de bewoners zich tot de Stadsdeelraad, waar wethouder Oranje 2000 steunbetuigingen in ontvangst neemt en de SP het DB vraagt om Ymere te manen zich aan de Leidraad Participatie te houden. Ymere erkent dat zij deze niet helemaal gevolgd heeft. De Palmstraat wordt volgehangen met raamposters “Ymere hier niet slopen”, “We blijven hier nog lang en gelukkig wonen” en bij de overburen een variant. Het Parool plaatst bij een stuk van Ton Damen over twee pagina’s een groepsfoto van de bewoners terwijl ze na een straatvergadering bordjes met deze teksten omhoog houden.
In de jaren daarna volgen tientallen overleggen met Ymere. Woonwensenonderzoeken door de Woonbond en door Win Wassenaar geven steeds opnieuw dezelfde uitkomst: de grootste groep bewoners wil geen sloop/nieuwbouw maar behoud, herstel van de gebreken, enkele geriefsverbeteringen, een zoveel mogelijk beperkte huurverhoging en daarna terugkeer in het complex. Uiteindelijk komen Ymere en de bewoners er uit. Iedereen moet tijdens de werkzaamheden de woning uit. Wie wil kan terugkeren in het complex, anderen kunnen desgewenst verhuizen naar een andere woning. Omdat de afgelopen jaren al een aantal woningen is vrijgekomen en tijdelijk verhuurd, zal Ymere 4 panden kunnen verkopen. De overige 7 blijven sociale huur. Wat zou het mooi zijn als ook de gele Roos blijft, die Tamar 30 jaar geleden als struikje van 30cm bij de HEMA kocht.
Artikel delen: