Wooncoöperatie zorgt voor mensen

26 februari 2019 - 

Op 15 februari organiseerde !WOON een leerreis naar twee wooncoöperaties in Bonn, Duitsland. De wooncoöperaties Amaryllis en Villa Emma maken een mooie en betaalbare manier van samen wonen mogelijk, voor jong en oud met of zonder beperking. Meergeneratie wonen in de praktijk.

“In Duitsland zijn er 2,2 miljoen woningen in wooncoöperaties,” vertelt Clemens Mol, coöperatie-expert en adviseur van de Amsterdamse Stichting !WOON. We zijn met ruim twintig actieve huurders, medewerkers van corporaties en medewerkers van !WOON op excursie naar twee wooncoöperaties in Bonn.

In Nederland is er veel interesse voor het oprichten van coöperaties, maar er zijn er nog betrekkelijk weinig opgericht. Veel belemmeringen maken het voor beginnende initiatieven moeilijk. Omdat de wooncoöperatie (nog) onbekend is, komen wooncoöperaties moeilijk aan grond en is de financiering niet eenvoudig. Het idee krijgt langzaam vorm en gemeentes raken steeds meer geïnteresseerd.

Het aantal initiatieven met succes neemt dan ook toe: Wooncoöperatie De Warren, Ecodorp Boekel en het Rotterdams Woongenootschap zijn al heel ver en ook in de samenwerking met corporaties komt vaart zoals wooncoöperatie Copekcabana in de van de Pekbuurt laat zien. Inmiddels staat in verschillende delen van Nederland nieuwe initiatieven in de stijgers en de belangstelling voor deze woonvorm groeit.

Ook in Bonn bij wooncoöperatie Amaryllis heeft het heel wat voeten in de aarde gehad voordat de paradijselijke plek ontstond waar wij welkom worden geheten. Het heeft tijd en moeite gekost, maar het resultaat mag er wezen. In een presentatie in het gemeenschappelijke deel van het uit drie gebouwen bestaande complex, krijgen we te horen hoe deze coöperatie tot stand kwam.

De droom: samen oud worden in een wooncoöperatie

Initiatiefnemer Geert vertelt dat hij en zijn vrouw op hun 50^ste begonnen na te denken over hun derde levensfase. Ze kregen een groep mensen bij elkaar die dezelfde droom hadden: het oprichten van een wooncoöperatie om samen oud te worden. Al snel veranderde het plan van een huis voor ouderen in een wooncomplex voor meer generaties.

Na een jarenlange zoektocht was er in 2004 eindelijk zicht op grond op een goede plek. In 2006 werd de eerste steen gelegd en kon de 25 mensen tellende groep in 2007 in het gebouw trekken. Iedereen uit de groep had evenveel inspraak. De groep beslist volgens het consensusmodel “We hadden vergaderingen over alles: tot aan de kattenluikjes aan toe.”

Project voor iedereen

Al duurden de vergaderingen lang: belangrijke beslissingen werden genomen. Bijvoorbeeld over de architectuur van het complex. Het moest aantrekkelijk zijn voor meerdere soorten huishoudens, klein en groot. Ze wilden niet alleen een project zijn voor de middenklasse en besloten dat 20 procent van het 33 woningen tellende complex bestaat uit sociale huur.

Het hele project (grond en gebouw) kostte 5,3 miljoen euro. 1,4 miljoen daarvan is ingelegd door de 25 leden, de rest is gefinancierd door banken. Iedereen die bij de genossenschaft hoorde moest een bedrag inleggen.

Binnen dit systeem wordt geen privé-eigendom opgebouwd. Als iemand verhuist dan krijgt hij of zij zijn inleg terug. En iedereen betaalt verder huur. Zoals in Duitsland gebruikelijk is dat een prijs per vierkante meter. Prijs per m2 was 5,30 als huur per kale meter voor sociale huurwoningen. En voor de vrij gefinancierde woningen 8,30 euro. Daarboven komt nog een klein maandelijks bedrag voor de gemeenschappelijke ruimten en de gemeenschappelijke kosten.

Huurverlaging

De Wooncoöperatie staat er financieel goed voor. De financiële situatie is zelfs zo goed dat de wooncoöperatie in 2017 zelf een huurverlaging van enkele dubbeltjes per vierkante meter heeft kunnen doorvoeren. Bij de deelnemers voor de excursie leverde dit de nodige verbazing op.

Rondom het complex is er gekozen voor veel groen en weinig parkeerplaatsen. De auto’s worden evenals de wasmachines en het gereedschap met elkaar gedeeld. Volgens de bewoners van de Amaryllis vinden mannen dit lastiger dan vrouwen en zitten er daarom slechts 35 % mannen in de coöperatie. Zij delen minder makkelijk.

Villa Emma: minder koudwatervrees

Maar de initiatiefnemers van het oorspronkelijke project waren nog niet klaar. Met de kennis en de kunde die opgebouwd was bij Amaryllis gingen zij aan werk om een pand te bouwen met 12 woningen vlakbij Amaryllis. Dit is Villa Emma. Doordat gemeente, maar ook banken en bewoners allemaal enthousiast waren over het geslaagde Amaryllis, was er veel minder koudwatervrees. Sterker nog: deze coöperatie kreeg behoorlijk wat financiële steun van zowel de gemeente als van de federale overheid.

Het concept is een mooi antwoord op de vraagstukken rondom zorg die nu spelen. Binnen het concept staan buurtbewoners zeer centraal. Het zijn de vrijwilligers uit de buurt die elke avond koken, maar het zijn ook mensen uit de buurt die aanschuiven voor 5 euro per maaltijd. Daarnaast is er een werkplaats die buurtbewoners gratis mogen gebruiken, is er een ruimte waar feestjes gegeven kunnen worden die voor een schappelijke prijs gehuurd kunnen worden en zo komt de buurt dus veel bij Villa Emma. De Villa hoort echt bij de buurt.

Van wieg tot graf in een wooncoöperatie

Wanneer mensen heel hulpbehoevend worden, kunnen ze niet langer in Villa Emma blijven. Op dit moment levert dat vaak veel verdriet op. Men moet dan de wooncoöperatie verlaten om bijvoorbeeld naar een verpleegtehuis te gaan. Maar hier wordt aan gewerkt: er zijn al onderhandelingen in gang gezet om een stuk grond zeer dichtbij Amaryllis en Villa Emma te kopen om daar een wooncoöperatie te maken voor mensen met een hoge zorgvraag. Dan kun je je hele leven coöperatief wonen in Bonn!

Wil je meer weten over de mogelijkheden voor het opzetten van een wooncoöperatie? Lees dan hier en neem bij vragen contact op met onze specialist bij !WOON.