Een bijenkast op je balkon, kan dat?

20 mei 2021 - 

Het is wereld bijendag op 20 mei. Die aandacht is hard nodig, want bestuivers en andere insecten hebben het moeilijk. Dat komt door verlies aan leefruimte en door gebruik van bestrijdingsmiddelen. Dit succesvolle Europese burgerinitiatief wil daar verandering in brengen en daar kan je bij helpen. We kunnen ook in de stad zorgen voor meer plek en voedsel voor bijen, door meer leven te brengen in onze tuinen, te zorgen voor veel bloemen in de buurt en minder te maaien. Sommige mensen houden ook bijenvolken in de stad. Dat kan zeker, maar vraagt om een goede aanpak. Wat gebeurt er als je buren gaan klagen?

Wie een bijenkast wil plaatsen moet verstand hebben van bijen houden. Je moet vooraf nadenken over de gevolgen voor de omgeving.  Wat is de vliegroute van de bijen, is het nodig die route bij te sturen met beplanting of een scherm? Kan je ongestoord de kast openen voor inspectie? Bijen op een bijenpark is logisch, maar kan je een volk op het balkon houden?

Rechtszaak na klachten van buren

Twisten hierover worden meestal voorkomen of in de minne opgelost, potje honing, praatje, uitleg  en eventueel verplaatsing. Maar niet altijd is men daarvoor ontvankelijk. Zo merkte een van de leden van de Bijenhouders Vereniging vorig jaar. Haar buren trokken aan de bel bij de verhuurder en zij beriepen zich op een allergie, dode bijen op hun balkon en een angstig kind dat gestoken was door een bij. Als de redelijkheid, praten en laten zien niet meer helpt, is het dan vaak tijd voor het verkassen van de bijen. Niet in dit geval, want de imker had door dat de buren er een loopje mee namen. Ondanks de vermeende angsten, zaten ze lekker op hun balkon en maalden nergens om. Het leek dus meer op een onderliggende ordinaire burenruzie.

Opmerkelijk vonnis

De verhuurder beroept zich er op dat de huurder geen overlast mag veroorzaken en stuurt een dagvaarding naar de imker, een kort geding met mogelijk hoge proceskosten als gevolg. Juist het feit dat het hier niet om redelijke buren ging, zorgde ervoor dat de imker voet bij stuk hield. En dit leverde een opmerkelijk vonnis op.

De genoemde allergie bleek er in te liggen dat de man des huizes eens gestoken was en een zwelling kreeg. De huisartsenverklaring wat betreft een  rood oog van het kind gaf geen enkele aanwijzing dat het om een bijensteek ging. En de dode bijen op het balkon waren toch nog wel een mysterie. Maar ja, zou een rechter zich hier werkelijk in de achtergronden verdiepen?

Alleen is een zwelling nog geen teken van een anafylactische shock. Toch zijn er huisartsen die al bij een zwelling adviseren ver weg te blijven van bijen of andere stekende insecten. De rechter prikte er doorheen, en trapte niet in de met motorzaag geluiden aangezette ronkende verhalen van de advocaat van de verhuurder. De dode bijen werden niet gezien als een dusdanige overlast dat daarvoor de bijenkast zou moeten wijken, de buren hadden, als die dode bijen er al zouden zijn, maar mee te leven.

Maar het meest opmerkelijk is dit stukje:

12. Dat de dochter van de benedenburen angstig is voor bijen, neemt de kantonrechter zonder meer aan, de foto’s van het spelende meisje die [gedaagde] heeft overgelegd ten spijt. Echter, met het treffen van een voorziening als verzocht – het verwijderen van de bijenkast – zal die angst vermoedelijk niet worden weggenomen. De moeder van het meisje heeft ter zitting immers bevestigd dat haar dochter ook bang is voor wespen en vliegen, omdat zij ze aanziet voor bijen. Bovendien kunnen er, ook als de bijenkast van [gedaagde] wordt verwijderd, andere bijen in de buurt van de woning van de benedenburen rondvliegen.

Onnodige angst voor bijen?

En daarmee komen we op iets essentieels. Als imker hoef je dus niet zo maar te wijken voor de angsten van een ander. Het is de ander die wat aan de angst voor levende wezens moet doen. En juist de onkunde om vliegende insecten niet uit elkaar te kunnen houden zorgde ervoor dat ze in hun voet schoten. De blijkbaar bij de buren ontwikkelde biofobie is hun probleem. Of niet?

Zo’n oordeel van de rechter komt niet uit de lucht vallen. Juist imkers hebben een rol in het laten zien wat bijen doen, wanneer ze wel en niet steken. Die rol is om onterechte angsten weg te nemen, want daarmee voorkom je onnodige conflicten en een wat angstiger aangelegde rechter had waarschijnlijk niet zo geoordeeld.

Steun van andere buren

De imker is onder andere gesteund door de bijenvereniging. Dat komt mooi terug in het vonnis:

“15. Voor zover Ymere aan haar vordering ook ten grondslag legt dat het meer in het algemeen niet wenselijk is dat een bijenkast op een balkon in een wooncomplex (in de stad) gehouden wordt, zoals zij ook nog heeft gesuggereerd, is dat door [gedaagde] gemotiveerd weersproken aan de hand van verklaringen van imkers en andere deskundigen op het gebied van bijen. Ook dit (niet bijzonder uitgewerkte) argument van Ymere vormt dus geen aanleiding om in dit kort geding, vooruitlopend op een bodemprocedure, de gevraagde voorziening te treffen.”

Wat veel heeft geholpen in deze zaak is dat vele buren juist steunverklaringen hadden afgegeven en er in de afgelopen 5 jaar geen klachten binnen waren gekomen, zo’n bijenpraatje en potje honing voor de buren blijft dus wel essentieel.

Hier vind je de uitspraak.

Hart voor bijen en biodiversiteit? Kijk ook eens op de website van de Bijenstichting en teken de oproep Red Boeren en Bijen.
VELT, de vereniging Ecologisch Leven en Tuinieren, geeft hele mooie tips voor een natuurlijke en bijvriendelijke tuin.