Isolatieglas voor heel Amsterdam? Een verslag
07 maart 2022 - Nederland heeft een enorm energielek in de woningvoorraad. In Amsterdam hebben 100.000 woningen nog (deels) enkelglas, in heel Nederland zijn dat er 1,1 miljoen. Daarnaast heeft de helft van alle woningen nog oud dubbelglas. Dat vervangen door modern isolatieglas zou heel veel energie besparen, bleek op een door !WOON georganiseerde online expertmeeting uit presentaties van Jeroen Slot van Onderzoek en Statistiek van de Gemeente Amsterdam en Eric van der Ham van de TU Delft. !WOON kan bewoners helpen en de gemeente kan dat stimuleren. Wel zou het allemaal véél sneller gaan bij erkenning van enkelglas als een gebrek. Want anno 2022 mag je toch verwachten dat een woning op zijn minst een beetje is geïsoleerd. Diverse kandidaten van politieke partijen pleitten voor versnelde aanpak. Het is aan de landelijke wetgever om hier stappen in te zetten. De boeiende en informatieve bijeenkomst is terug te kijken via deze link. Hieronder het beeld leest u een verslag. Jeroen Slot van Onderzoek, Informatie en Statistiek van gemeente Amsterdam informeerde ons over de stand van energiearmoede in Amsterdam. De laagste inkomens hebben hier de grootste problemen. Al voor de enorme stijging van de gasprijs hadden veel mensen moeite hun energierekening te betalen. Dat is nu vele malen erger geworden, maar die cijfers zijn nog niet bekend. Wel is duidelijk dat veel mensen onnodig veel energie gebruiken omdat hun huis matig tot slecht is geïsoleerd. Hij is blij met het werk van !WOON en feliciteert de organisatie met het eerste lustrum. Gezien de situatie op de woningmarkt en de hulp die !WOON kan bieden verwacht hij dat er nog heel wat zullen volgen. Totaal 23% (bron: Wonen in de Metropool Regio Amsterdam, 2021) Hier zijn de beelden en cijfers bij de presentatie van Jeroen Slot over enkelglas en energiearmoede Eric van der Ham van TU Delft vertelde dat de oliecrisis in de 1973 met hoge energieprijzen het startsein was om beter op ons energieverbruik te letten. Pas vanaf dan gingen mensen isoleren en in 1975 starten bewoners met dubbelglas. In 1992 stelde het Bouwbesluit dubbelglas verplicht voor nieuwbouw. Voor de bestaande bouw is dat nog niet geregeld. De cijfers van Eric van der Ham laten zien dat 1,1 miljoen woningen landelijk gezien nog enkelglas hebben. Bovendien heeft 51% van de woningen nog oud dubbelglas en ook daar is een enorme winst te halen. Uit de cijfers blijkt wederom – net als bij Jeroen Slot – dat woningen in de particuliere verhuur gemiddeld het slechtst geïsoleerd zijn. Eigenaren geven diverse redenen aan voor het ontbreken van isolatieglas. Opvallend is dat een deel van hen aangeeft ‘Ik heb er geen tijd voor en ‘Ik weet niet wat de mogelijkheden zijn’. Dat biedt uiteraard kansen. Eric gaf overigens nog een aantal interessante tips voor tijdelijke oplossingen tot het glas is vervangen. Zie hier de opvallende cijfers in de presentatie van Eric van den Ham (TU Delft) Vincent Feith van het projectteam Energie en Woningverbetering vertelde over de aanpak van !WOON. We helpen mensen met het opstellen van een redelijk voorstel aan de verhuurder. We vragen een offerte op, berekenen de toegestane huurverhoging en helpen de huurders bij het opstellen van een voorstel. Als de verhuurder instemt gaat de huur gemiddeld enkele tientjes per maand omhoog maar dat verdient zich bij gemiddeld stookgedrag gemakkelijk terug in een lagere energierekening. Als de eigenaar niet instemt helpen we de huurders in de onderhandelingen en zo nodig gaan we naar de rechter om het af te dwingen. Dat kost de bewoners niets, dankzij onze hulp en het Emil Blaauw Proceskostenfonds. Zo zijn inmiddels 500 woningen van isolatieglas voorzien en zitten er nog 1500 in de pijplijn. Successen van het werk van het projectteam zijn bijvoorbeeld hier te zien. Huurrecht specialist Harmen Meijerink staat als advocaat regelmatig huurders bij in procedures. Dat kostte in het begin nog wel de nodige tijd omdat nog niet duidelijk was wat er precies nodig was om een zaak te winnen. Inmiddels is dat duidelijk en worden zaken doorgaan snel gewonnen. Het voorbereidende werk door !WOON maakt de zaak vrij simpel. Een slimme verhuurder laat het dan ook niet op een rechtszaak aankomen, want dat kost alleen onnodig extra geld. Toch is deze route bewerkelijk: huurders op een lijn krijgen, een offerte regelen, een berekening maken, een voorstel opstellen, onderhandelingen met de eigenaar en zo nodig een rechtszaak. Dat vinden veel huurders bovendien best spannend, al is het risico afgedekt. Als we echt snel van het energielek af willen zijn andere regels nodig. Als enkelglas erkend wordt als gebrek kunnen zowel huurders als de gemeente veel sneller optreden. De wetgever zou dit kunnen regelen en dat is eigenlijk heel logisch, gezien de hoge energiekosten voor bewoners en het klimaatprobleem. Melanie van der Horst is lid van het dagelijks bestuur van Stadsdeel West in Amsterdam. Ze ziet graag dat mensen nadenken over en werken aan verduurzamen. Zij stuurden 250 huurders en eigenaren van woningen met enkelglas een brief met mogelijkheden om advies te krijgen van de energiecoach en over het aanvragen van dubbelglas. Dat leidt niet gelijk tot effect, wel weten mensen de weg naar !WOON zo beter te vinden. “Het blijft iets van de lange adem”. Zij noemt het proces van “enkelglas door dubbelglas vervangen best wel taai’. Bewoners geven aan dat zij de mogelijkheden niet kennen of het teveel gedoe vinden. Melanie zegt hoopvol: “We hebben subsidieregelingen en ik hoop dat we door een gerichte aanpak deur aan deur bij mensen thuis en te vertellen wat er allemaal kan, dat we daardoor mensen in beweging krijgen”. Ze ziet ook nog een aantal andere mogelijkheden om belemmeringen aan te pakken. “Als gemeente moeten we nadenken over welstandsregels, want we merken dat die vertragend werken. Ook moeten we aan tafel met gedragswetenschappers”. Ze is blij met de inzet van !WOON en gaat graag door met de goede samenwerking. Jan Hanouwen van Eigen Haard vertelt dat rond de 80% van hun bezit van 56.000 woningen nu label B heeft. Jaarlijks verduurzamen ze gemiddeld 4000 woningen, waaronder ook nieuwbouw. Zo willen dat in 2030 90% van hun woningen op label B zit (volgens de nieuwe NTA norm). Ze kijken daarbij ook naar het aanbrengen van zonnepanelen en mogelijkheden de woningen aan te sluiten op warmtenet. In 2050 willen ze dat de voorraad energieneutraal is. Ze maken ook een combinatie van onderhoud en verduurzamen en slaan daarmee twee vliegen in 1 klap. “Als we ergens toch steigers hebben staan, kan dat isolatieglas er ook gelijk in.” Eigen Haard vraagt voor ze een project beginnen 10% van de bewoners om hun mening. Dan gaan ze samen met bewoners aan de slag om een plan te ontwikkelen. Belangrijk, want voor grotere ingrepen moet 70% van de bewoners instemmen met het plan. Dat lukt bij goede voorbereiding ook. Daarbij helpt natuurlijk wel dat Eigen Haard geen huurverhoging in rekening brengt voor energie besparende maatregelen. Dat is wel een heel mooi voorbeeld voor andere verhuurders. Alleen voor zonnepanelen betelen mensen een kleine bijdrage in de servicekosten. Jan is positief over de inspanningen van Eigen Haard: “We hebben heel wat te doen, maar ook al heel wat gedaan”. De partijen die belangstelling getoond hebben krijgen elk drie minuten om hun plannen toe te lichten. De sprekers krijgen het woord in de alfabetische volgorde van hun voornaam. Barend ziet het verduurzamen van de woningvoorraad als sociaal vraagstuk. “In de 100.000 woningen met enkel glas wonen bovengemiddeld vaak mensen met lage inkomens. Zij hebben geen keus en betalen voor het gebrek aan keus dat ze hebben. Ze zakken door de ondergrens heen. We spreken niet voor niets van energiearmoede.” Hij ziet een linkse en rechtse energietransitie: als eigenaar-bewoner met ruimte om te investeren krijg je subsidie, terwijl huurders met kleine beurs vaak in de slechtste huizen woont, het vaak niet zelf kan regelen en geen subsidie krijgt. Dat geldt ook voor kopers, die geen extra geld op de bank hebben. Het is voor de PvdA essentieel dat we de verduurzaming met zijn allen doen. Barend stelt dat een collectieve aanpak geboden is. “Wij zouden particuliere verhuurders die niet meewerken willen verplichten om te verduurzamen. Het ligt niet aan luiheid of gebrek aan kennis. Ze willen niet investeren, het is simpel gezegd winstbejag. Zijn idee: een blok tot blok aanpak voor verduurzaming. Collectieve inkoop is goedkoper, collectieve aanpak ontzorgt huurders en kopers. We moeten ervoor zorgen dat, afhankelijk van je inkomen, iedereen een betaalbaar aanbod krijgt. Of het nu gaat om een lening of dat die lening wordt kwijtgescholden tot het moment van verkoop, we kunnen dit gemeenschappelijk dragen. Dat is wat mij betreft de kern van de sociaaldemocratie”. Micha heeft zelf nog voor !WOON gewerkt aan de verduurzaming van Cronenburg en Egelenburg in Buitenveldert. Toen duurde het na instemming van de bewoners nog wel vijf jaar voor het plan tot uitvoer kwam. Hij is blij met de aanpak door !WOON en dat het nu sneller gaat. Dat zou hij graag opschalen door te werken aan buurten en wijken. Daar is een andere aanpak vanuit de politiek voor nodig. Hij wil samen bekijken waar het speelt, welke straten het eerst aangepakt moeten worden. Welke straten we gewoon doen? Wel ziet hij dat de aardgasvrij aanpak in de weg zit. Daar ligt nu de focus, maar dat is niet gericht op isolatie. “Nu valt verduurzaming samen met aansluiting op het warmtenet. Het kost de gemeente 5000 euro voor elke aansluiting op warmtenet, maar dan heb je nog niks gedaan aan isolatie. Dat kost de gemeente heel veel geld. De Partij van de Dieren wil die dynamiek omgooien en juist het meeste geld aan isolatie besteden. De partij wil een daadkrachtige aanpak en ziet !WOON als belangrijke bondgenoot. “Minder ouwehoeren en vooral gaan doen”. Nienke is onder de indruk dat we toch het gelijk weten te halen voor huurders. “Iedereen verdient een betaalbare, maar vooral ook een duurzame woning. Ze vinden dat niemand onnodig in de kou moet zitten. We beginnen met slecht geïsoleerde woningen en hebben tien miljoen vrijgemaakt voor isolatie via het Duurzame Herstelfonds. Ook moeten we anders kijken naar de regels voor monumenten. Als het nodig is moeten ook kozijnen aangepast kunnen worden. Niet alleen naar behoud van erfgoed kijken, maar juist ook kijken naar het belang van isolatie en wooncomfort en de energietransitie.” “Ondanks de afspraken met de woningcorporaties over het isoleren van woningen doen zij niet alles in het tempo dat we als gemeenteraad graag willen. Daarom afgelopen maandag een tien punten plan met onze denktank samen met de PvdA gepresenteerd, maar we helpen vooral ook huurders hun rechten te halen. Groen Links wil enkelglas aanmerken als gebrek, en !WOON ondersteunen zodat die de huurders kunnen ondersteunen. Het zou ook verstandig zijn de huurcommissie meer ruimte te geven om meer uitspraken te doen. Verder zou isolatie als eis opgenomen kunnen worden in de verhuurvergunning zodra die er komt.” Thomas geeft aan dat het een belangrijk punt is voor de komende periode. Hij noemt het voorbeeld uit de krant van bewoners van 1200 woningen in de Van der Pek buurt die een snellere afronding van de renovatie eisen van Ymere. Renovatie van hun blik zou pas in 2033 zijn en dat vinden ze veel te laat. D66 vindt het zorgelijk dat de Amsterdammers met een laag inkomen het meest geraakt worden. “Als je veel betaalt voor je woning en je energierekening, heb je ook het recht om een snellere renovatie te eisen”. Hij pleit voor versnelling van de isolatie maatregelen. “Het geld vliegt letterlijk hun raam uit”. “Voor D66 is het isoleren het sleutelwoord voor het verminderen van de energierekening, het verminderen van de CO2 uitstoot en het verminderen van afhankelijkheid van buitenlands gas en het verhogen van het woonplezier van vele Amsterdammers.” Daarom willen zij inzetten op isolatie in de volgende periode. Dat willen ze doen met 3 focuspunten: “Kortom, we moeten versneld aan de bak met isoleren en dat kunnen we alleen maar samen met bewoners, woningbouwverenigingen, particuliere verhuurders, de overheid en organisaties als !WOON.” Wilco ziet de hoge kosten voor energie als een sociaal probleem: 37% van de Amsterdammers leeft in energiearmoede en de kans is groot dat dit aantal nog gaat groeien. Mensen hebben meer moeite hun energierekening te betalen. “Ik zit in een kerkgemeenschap en ik zie dat sommige kerkgangers soms letterlijk in de kou zitten”. De CU wil dat de voorzieningen worden uitgebreid naar 130% van het sociaal minimum, zodat de laaook om de energielasten te kunnen dragen. Zonder dat de extra bijdrage van de uitkering wordt afgetrokken, want dan helpt het niets. Niet alleen beter isoleren maar ook duurzame energie opwekking. We willen concrete afspraken over het aanpakken van de slechtst geïsoleerde woningen, om te beginnen die met label F en G. Ze willen als gemeente meer samen kunnen beslissen welke wijken en woningen als eerste worden aangepakt en waar de meeste winst kan worden behaald voor bewoners. Het gaat niet alleen sociale huur maar ook mensen met een eigen woning die amper de energierekening kunnen betalen”. Ze willen graag een gemeentelijk fonds met geen of lage rente voor isolatie. “Wij zien ook een kans: Mensen zien door de hoge energieprijzen dat ze moeten verduurzamen en echt van het gas af moeten. De uitdaging is dat we mensen tot actie moeten aanzetten. Wij geloven dat we dat echt samen moeten doen. Juist in samenwerkingen met bewoners, met maatschappelijke organisaties zoals !WOON en bijvoorbeeld de Gezonde Stad, en woningcorporaties kunnen we niet alleen huizen maar hele buurten vergroenen. Met de bewoners aan de slag gaan zodat ze zelf de veranderaar worden en mee gaan helpen met het creëren van de groene stad.” Pauline Westendorp, initiatiefnemer van 02025 en Energiecommissaris van Amsterdam, doet als laatste spreker een oproep aan de politiek in Amsterdam en in Den Haag. “Wij willen de actie Wortel en Stok voor dubbelglas in bestaande woningen in Amsterdam. We vragen alle eigenaren van de 100.000 woningen om van enkel op dubbelglas over te gaan vóór de volgende winter. We verzamelen bewoners, klussers en middelen daarvoor in een fonds. Het doel is om Amsterdam koploper schone energie te maken in 2025. Onze stad bestaat dan 750 jaar. Hoe mooi zou het zijn als we dan helemaal op schone energie over zijn. Maar de eerste stap is van enkel naar isolatieglas. Het levert 50 euro per bespaarde energie per jaar op voor elke vierkante meter glas. Ik doe een oproep aan de bewoners, de gemeente en vooral aan de achterblijvers die nog een huis bezitten met enkelglas. Het is niet meer OK om een huis met enkelglas te hebben. Jullie huis heeft een gebrek. Die ruiten moeten dubbel. Dit jaar nog. En de huurders vinden wij hoeven hier niet achter aan te gaan. Particuliere verhuurders krijgen óók subsidie vanaf april. We financieren en werken met z’n allen mee. Maar als je het niet doet dit jaar, verwacht dan de stok. Huurders komen onder de armoedegrens. Ik roep daarom echt op voor een wetswijziging, maar zover hoeft het hopelijk niet te komen. Want het levert werk op, comfort, betaalbare energie en een waardevolle woning. Wat een mooie gezamenlijke actie, op naar een” Gespreksleider Tjerk Dalhuisen van !WOON dankt de sprekers en de deelnemers aan de online bijeenkomst. Hij is blij dat deze partijen duidelijke stappen willen maken. Hij hoopt dat het mensen inspireert en dat het snel leidt tot aanpassing van de regelgeving, zodat slecht geïsoleerde woningen snel tot het verleden gaan behoren. Parool: Nog veel enkelglas, Amsterdam wil dat dit wordt aangepakt als gebrek aan huurwoning Hoe groot is het energielek? De cijfers voor Amsterdam en Nederland
Enkel glas in Amsterdam, percentage van de woningen
◼ Koop 15%
◼ Corporatiehuur 34%
◼ Particuliere huur 51%In heel Nederland hebben nog 1,1 miljoen woningen enkelglas
Wat kan !WOON betekenen voor bewoners?
Winst bij de rechter, maar met betere regels kan het veel sneller
Stadsdeel West stimuleert eigenaren om in beweging te komen
Woningcorporatie Eigen Haard vraagt geen huurverhoging voor isolatie
Wat vinden de politieke partijen?
Barend Wind, PvdA
Micha Meerburg, Partij voor de Dieren
Nienke van Renssen, Groen Links
Thomas Hermans, D66
Wilco van Bokhorst, Christen Unie
Afsluitende oproep: wortel en stok
Dank aan sprekers en deelnemers, op naar betere regelgeving
Artikel delen: