‘Zijn ze nou helemaal beschimmeld!?’

05 september 2024 - 

De bewoners van duizenden Amsterdamse huurwoningen lijden onder vocht- en schimmelproblemen. Dat heeft schadelijke gevolgen voor de gezondheid. De problemen zijn vaak te wijten aan achterstallig onderhoud, slechte isolatie en gebrekkige ventilatie. Amsterdamse huurdersverenigingen roepen verhuurders en de gemeente op deze problemen snel en serieus aan te pakken. Ze vragen uiterlijk begin 2025 een plan van aanpak voor elk gebouw of complex met schimmelproblemen. Zolang de gebreken bestaan zou de huur niet verhoogd mogen worden.

De opinie hieronder van Fred Gersteling (FNV Wonen & Huurders Netwerk Amsterdam), Elaine Michon (FNV Wonen Amsterdam & BC Kleine Die), Melissa Koutouzis (Het Woonprotest) en Helmie Bijleveld (Arcade) verscheen ook in Het Parool van 4 september 2024.

Het verhuren van ongezonde, beschimmelde woningen moet stoppen! Zijn ze nou helemaal beschimmeld?

Verantwoordelijkheid van de huurder?

“Nee mevrouw, wij gaan de schimmel in uw woning niet weghalen. Wij kunnen onze werknemers niet blootstellen aan de gevaren van schimmel voor de gezondheid. U kunt de schimmel zelf wegnemen met een spons.” Aldus een medewerker van een corporatie, die op bezoek kwam om te constateren dat er inderdaad schimmel op de muur van de woning zat.

Dat er vocht- en schimmelproblemen zijn in duizenden Amsterdamse huurwoningen is bij corporaties en particuliere verhuurders veelal bekend. Dat schimmel schadelijke gevolgen heeft voor de gezondheid ook. Dat die vocht- en schimmelproblemen vaak zijn te wijten aan tientallen jaren achterstallig onderhoud, slechte isolatie en gebrekkige ventilatie ook. En toch wordt er in Amsterdam goed geld verdiend aan woningen waar bewoners ziek van worden.

Los van de sociale gevolgen van een beschimmelde woning en de schaamte en radeloosheid die ermee gepaard gaan bij huurders, krijgen diezelfde huurders te vaak de verantwoordelijkheid voor oorzaak en gevolg. Schimmel komt door huurdersgedrag, zeggen verhuurders, en het schoonmaken en behandelen ervan moet de huurder voor eigen rekening nemen. Daarbovenop komt – uiteraard – de jaarlijkse huurverhoging en ontbreekt het aan structurele oplossingen, terwijl schimmel voornamelijk ontstaat na lekkage, en door koude bruggen in de constructie, slechte isolatie en gebrekkige mechanische ventilatie.

Bewoners luiden noodklok

In meerdere Amsterdamse stadsdelen wordt de noodklok hierover geluid. Zo ook in Amsterdam-Noord, waar Eva Bollen namens Red Amsterdam-Noord de gemeenteraadscommissie om hulp vroeg. Mevrouw Kros, huurder van een corporatiewoning, sprak vervolgens in en maakte zichtbaar indruk op de raadsleden. Een rondleiding door haar woning laat goed zien wat schimmel aan kan richten.

Ook in Nieuw-West kwamen bewoners in actie via Nieuw-West aan Zet. Samen met Stichting !Woon adviseerden zij corporaties te kiezen voor een complexbrede aanpak van de schimmelproblematiek.

Dat er schimmel in woningen zit, wordt onderkend door de gemeente. Helaas zet dat tot nu toe te weinig zoden aan de dijk. In plaats van een complexmatige aanpak is er gekozen voor actie op basis van individuele klachten. Bij elke klacht over schimmel moet de corporatie binnen veertien dagen reageren en binnen zes weken langskomen om de schimmel weg te poetsen en een bouwkundige opname te maken. Jammer maar helaas: de corporaties zeggen ‘te weinig handjes’ te hebben en de aanpak is deze zomer al gestaakt om plaats te maken voor een evaluatie. Wat huurders hieraan hebben? Niets.

Tijdens de protestmars tegen woonarmoede eerder dit jaar in Noord zette Erik Gerritsen, voorzitter van de directieraad van Ymere, zijn handtekening onder de belofte om huurverhogingen te staken voor slechte woningen, zoals woningen met schimmel. Echter werd er tijdens een overleg tussen gemeente en Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC) besloten dat alle huren zouden worden verhoogd en dat huurders bezwaar konden indienen via de Huurcommissie. Blijkbaar gaat het gezegde ‘belofte maakt schuld’ niet op voor Gerritsen.

Verantwoordelijkheid bij de verhuurder

Het is onbestaanbaar dat een structureel probleem dat bekend is bij gemeente en verhuurders, pas mondjesmaat wordt verholpen als de huurders in actie komen en aandacht zoeken bij pers en politiek of via de Huurcommissie hun recht proberen te halen. De gang naar de Huurcommissie wordt te vaak bemoeilijkt door haast onmogelijke eisen bij het bewijzen van oorzaken, wat ook wordt onderkend in recente artikelen over problemen bij hittestress, en eerder over loden leidingen.

Helaas geven veel huurders – om begrijpelijke redenen – de strijd te vaak op door de administratieve rompslomp en het uithoudingsvermogen dat nodig is om hun recht te halen.

De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van woningen moet terug naar waar hij hoort: bij de verhuurder. Een onafhankelijke ‘apk voor woningen’, zoals de Woonbond regelmatig voorstelt, is broodnodig. Er moet een omkering komen van de bewijslast: laat de verhuurder maar bewijzen dat de woning deugt, in plaats van dat de huurder moet bewijzen dat de klacht komt door bouwkundige gebreken.

Plan van aanpak

Wij roepen de gemeente en verhuurders op uiterlijk begin 2025 een plan van aanpak per gebouw of complex vorm te geven en uit te voeren voor alle complexen die te maken hebben met schimmel. Ook roepen wij op huurverhogingen te staken bij klachten over schimmel en huurverlaging standaard in te voeren bij schimmelproblematiek, waarbij de bewijslast bij de verhuurder ligt.

De aanpak van schimmel moet op hetzelfde niveau als de isolatie-armoede en hittestress, topprioriteit krijgen binnen de gemeente en daarvoor moeten alle middelen, zoals aanschrijven door gemeente, worden ingezet om corporaties te dwingen in actie te komen.

Het verhuren van ongezonde, beschimmelde woningen moet stoppen! Zijn ze nou helemaal beschimmeld?

Dit opiniestuk wordt ondersteund door: Huurders Ymere Amsterdam (HYA), Woonopstand, Red Amsterdam-Noord, Verdedig Noord, Huurders Netwerk Amsterdam (HNA), Amsteldorp Blijft, Cliëntenbelang Amsterdam Amsterdam, De Noordas, Federatie Huurders Commerciële Sector, Huurdersvereniging Van der Pekbuurt, ASVA en BC Nieuwendam.